Poziom wsparcia osób z niepełnosprawnościami w Polsce jest niewystarczający – nagłaśniają to sami zainteresowani, jak i ich bliscy. W mijającym roku sporo mówiło się też o niskim świadczeniu pielęgnacyjnym dla opiekunów i braku możliwości dorabiania. Dlatego wprowadzono zmiany w przepisach. Pojawiło się nowe świadczenie, które wejdzie w życie w 2024. Co zmieni i czy rzeczywiście poprawi komfort życia osób z niepełnosprawnościami?
Świadczenie wspierające – ile wyniesie i komu przysługuje?
Kwoty, o jakich się mówi w kontekście świadczenia wspierającego, są obiecujące. Pełnoletnie osoby z niepełnosprawnościami mogą otrzymać nawet 220% renty socjalnej, co znacznie wpłynęłoby na ich codzienne funkcjonowanie i jakość życia. Co istotne – przy wypłacie świadczenia wspierającego nie ma ograniczeń dotyczących dochodu osób z niepełnosprawnościami. Jednak skalę potrzeby wsparcia określają specjalnie stworzone kryteria, które można znaleźć tutaj. Jak widać, uzbieranie wystarczającej liczby punktów będzie możliwe tylko w przypadku osób o znacznej niepełnosprawności. Do oceny nie wystarczy orzeczenie, istotne są realne ograniczenia i poziom samodzielności.
Wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia składa się do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Konieczne więc będzie stawienie się na komisji. Im mniej otrzymanych punktów, tym mniejsze świadczenie. By otrzymać minimum, czyli 40% renty socjalnej, trzeba mieć 70 punktów.
Kiedy zostanie wypłacone?
Ustawa o świadczeniu wspierającym wchodzi w życie 1 stycznia 2024 roku, jednak nie wszyscy otrzymają je od razu. Osoby, które mają mniej niż 87 punktów, dostaną je w 2025 roku, a w 2026 świadczenie zostanie wypłacone osobom, które uzyskały mniej niż 77 punktów. Na realne wsparcie trzeba więc będzie trochę poczekać. Wyjątkiem są osoby z niepełnosprawnościami, na które przed 2024 rokiem przyznano świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna. Te mogą liczyć na świadczenie wspierające już w 2024 roku, jednak wiąże się to z rezygnacją ze świadczenia pielęgnacyjnego, a to będzie wynosić już prawie 3000 zł netto.
Zmiany w przepisach
Wprowadzenie nowego świadczenia wspierającego niesie ze sobą też zmiany dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego. Na starych zasadach, czyli bez możliwości dorabiania, będą je otrzymywać opiekunowie, którzy uzyskali do niego prawo jeszcze w 2023 roku. Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało tylko rodzicom lub innym osobom, które opiekują się dzieckiem z niepełnosprawnością do 18 roku życia. Mogą oni podjąć pracę bez ograniczeń dochodowych. To zmiana, na którą czekano od wielu lat, bo aktywność zawodowa niesie ze sobą nie tylko możliwości zarobkowe, ale też szansę na funkcjonowanie w społeczeństwie i podejmowanie różnych ról społecznych.
Osoby pełnoletnie będą mogły starać się o świadczenie wspierające, które w wielu przypadkach będzie niższe niż świadczenie pielęgnacyjne. Tym samym budżet rodzin dorosłych osób z niepełnosprawnościami zostanie znacznie okrojony, a wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób jest przecież bardzo dużo.
Jak starać się o świadczenie wspierające?
Najpierw należy złożyć wniosek o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia. Co ważne – nie obliguje on do pobierania świadczenia, daje natomiast możliwość uzyskania informacji, jaka kwota świadczenia przysługuje konkretnej osobie. Jak było wspomniane, wniosek należy złożyć do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności (wojewody). Ocena komisji nie wpływa na aktualne orzeczenie o niepełnosprawności i nie jest też podstawą do jego weryfikacji.
Jeżeli po ocenie komisji osoba z niepełnosprawnością decyduje się na tego typu wsparcie, musi elektronicznie złożyć wniosek o świadczenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ważne aktualizacje
Ile osób z niepełnosprawnością wybierze świadczenie wspierające, pokaże czas. Ustawa wejdzie w życie z nowym rokiem, ale jej realne wdrożenie na pewno potrwa. Nie wiadomo, jakie będą terminy komisji i w jaki sposób będzie przebiegać ocena, zwłaszcza w przypadku osób najbardziej potrzebujących pomocy – leżących i niewychodzących z domu. Warto więc śledzić informacje zamieszczane na stronach rządowych i być na bieżąco z aktualizacjami dotyczącymi nowych przepisów.