Dostępność nie ogranicza się tylko do podjazdów dla wózków służących osobom z dysfunkcją narządu ruchu do przemieszczania się, czy też wind będących alternatywą dla schodów. Temat dostępności jest niezwykle szeroki. Dotyczy nie tylko osób z różnymi niepełnosprawnościami, ale również osób bez stałych dysfunkcji zdrowotnych, lecz znajdujących się w takich okolicznościach czy też etapie swojego życia, w których potrzebują szczególnych warunków do swobodnego funkcjonowania.
Dostępność jest czymś co służy każdemu. Dotyczy świata rzeczywistego i wirtualnego oraz przepływu informacji w tych przestrzeniach. Jest dla klientów firm czy instytucji publicznych, ale również dla samych tych podmiotów. Warto uświadomić sobie złożoność, ale i celowość tego obszaru. Korzyści jest wiele. Przedstawiamy kilka wybranych i niezwykle ważnych, aby zachęcić tych, którzy jeszcze zastanawiają się nad sensem wdrażania dostępności, do podjęcia działań w tym kierunku w swoich organizacjach.
- Dostępność to prawo człowieka
Polska, razem ze 184 krajami, przyjęła Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, która m.in. zobowiązuje kraje sygnatariuszy do zapewniania dostępności osobom z niepełnosprawnością. Mowa jest o tym szczególnie w art. 9: „Aby umożliwić osobom niepełnosprawnym samodzielne życie i pełne uczestnictwo we wszystkich sferach życia, Państwa-Strony podejmą stosowne kroki celem zapewnienia osobom niepełnosprawnym dostępu, na równych zasadach z innymi obywatelami, do środowiska fizycznego, transportu, informacji i komunikacji międzyludzkiej, w tym technologii i systemów komunikacyjnych i informacyjnych, oraz do innych udogodnień i usług oferowanych całemu społeczeństwu, zarówno w środowiskach miejskich, jak i wiejskich.”. Deklaracja ta zobowiązuje nas wszystkich do podjęcia realnych działań.
- Aktywizacja osób z niepełnosprawnością
Poprzez zapewnianie dostępności wpływamy na ich aktywizację społeczną. Likwidacja barier architektonicznych, cyfrowych czy informacyjno-komunikacyjnych otwiera osobom z niepełnosprawnościami drogę do pełniejszego uczestnictwa w życiu. Dzięki temu mają oni większe możliwości rehabilitacyjno-adaptacyjne, w tym np. zawodowe. Benefity z aktywizacji odnoszą nie tylko same osoby z niepełnosprawnościami, ale też cale społeczeństwo.
- Duża liczba osób o szczególnych potrzebach
Osób o szczególnych potrzebach w Polsce jest bardzo dużo. Samych osób z niepełnosprawnościami jest około 2,5 mln i stanowią one tylko część tych o szczególnych potrzebach, czyli osób, które ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne, lub okoliczności muszą podjąć dodatkowy wysiłek, żeby przezwyciężyć bariery, które dzielą ją od innych uczestników różnych sfer życia. Obok osób z niepełnosprawnościami, są to także osoby starsze, osoby opiekujące się osobami z niepełnosprawnością czy starszymi, osoby z małymi dziećmi, kobiety w ciąży, osoby czasowo nie w pełni sprawne z powodu wypadków, kontuzji czy też nawet osoby z większym bagażem. Ogólna liczba w czasie jest zmienna, ale szacuje się, że takie osoby mogą stanowić w Polsce nawet 30% społeczeństwa, zatem mowa o kilkunastomilionowej grupie.
- Szczególna potrzeba ma szeroką definicję
Szczególna potrzeba to nie tylko niesprawność zdrowotna danej osoby. To też szczególna sytuacja, okoliczności, w której znalazła się osoba niemająca dysfunkcji, np. chwilowy brak prądu, nieodpowiednie oświetlenie, hałas czy też konieczność zachowania ciszy w danym miejscu czy sytuacji. Aspekt cyfrowy dobrze ilustruje ten film, natomiast problematykę dostępności architektonicznej, ten materiał. Oba pomagają lepiej zrozumieć temat szczególnych potrzeb, które to są wszechobecne i dotyczą bardzo wielu obszarów naszego życia.
- Pozytywny efekt wizerunkowy
Wdrażając dostępność, zyskujemy pozytywny efekt wizerunkowy. Pokazujemy naszą otwartość, brak uprzedzeń oraz zrozumienie szczególnych potrzeb. Eliminujemy szereg krzywdzących mitów, według których osoby z niepełnosprawnością są słabe, nieporadne i skazane na biedę. Są to duże błędy w ich postrzeganiu. Nasza Fundacja wie z doświadczenia, że osoby te mają bardzo wiele do zaoferowania, chcą pracować i normalnie funkcjonować. Rozumiejąc to, można im to umożliwić, a przy okazji wiele otrzymać także od nich.
- Szansa na rozwój
Wdrażanie dostępnych rozwiązań to szansa na rozwój organizacji, nawiązanie współpracy z nowymi kontrahentami, poszerzenie oferty, stworzenie nowego produktu czy usługi. Za przykład posłużyć może Pudełko Dostępności stworzone przez Fundację Biznes Bez Barier. Składa się ono z elementów ułatwiających komunikację z osobami o szczególnych potrzebach Ma sprawiać, aby obsługa klienta lub pacjenta była prosta i w pełni dostępna, niezależnie od jego schorzenia, rodzaju niepełnosprawności i zaistniałej potrzeby.
- Szersze grono odbiorców
W odpowiedzi na rozbudowaną ofertę uwzględniającą potrzeby dostępnościowe pojawi się szersze grono odbiorców i klientów, bo dostępny biznes to równe szanse. Przykładem może być jedna ze szkół jazdy, która to podjęła się organizacji kursów kategorii A, B i C dla osób niesłyszących, co spotkało się z dużym zainteresowaniem i pozytywnym odbiorem.
- Wyższa jakość
Dostępna przestrzeń, produkt czy usługa zyskuje wyższą jakość, staje się bardziej użyteczna nie tylko dla osób o szczególnych potrzebach, ale dla wszystkich odbiorców. Finalnie, wzrasta satysfakcja wszystkich klientów. Ponadto, w przypadku strony internetowej, standardy dostępności wymagają zastosowania odpowiedniego kodu oraz zachowania właściwej struktury serwisu. Dzięki temu, oprócz wyższej jakości zyskujemy również łatwość w późniejszym utrzymaniu. Co więcej, strona zgodna z normami WCAG lepiej pozycjonuje się w wyszukiwarkach. Wiemy to z doświadczenia, robiąc dla klientów audyty dostępności oraz tworząc dostępne strony internetowe.
- Optymalizacja kosztów
Wdrożenie dostępności wpływa na redukcję kosztów organizacji. Obok wielu korzyści pozafinansowych znajdują się też i te wymierne. Jedną z nich jest obniżenie wpłat na PFRON o 5% po uzyskaniu certyfikatu dostępności. Procedurę jego przyznania realizują jednostki znajdujące się na liście Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, w tym Fundacja Biznes Bez Barier.
- Większa otwartość
Wdrażając dostępność, otwieramy się na inne osoby, w tym na osoby z rozmaitymi niepełnosprawnościami. Uczymy się współodczuwać, dotykamy świata osób z niepełnosprawnościami, lepiej je rozumiemy. Uświadamiamy sobie, że niektóre zachowania osób, które z pozoru wyglądają na zdrowe, wynikają z niepełnosprawności, a nie np. z nieuprzejmości. Przestajemy oceniać i wysnuwać pochopne, krzywdzące wnioski. Na ludzi wokół nas zaczynamy patrzeć przychylniejszym okiem.
Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (nasza Fundacja promuje nazewnictwo „osoby z niepełnosprawnością”), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2019/882 oraz polskie przepisy o dostępności w roku 2019 (Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami z dnia 19 lipca 2019 r. i Ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z dnia 4 kwietnia 2019 r.; szkolenie wideo) to ważne kroki, które otwierają wiele możliwości w obszarze dostępności. Jednakże, aby skutecznie wdrażać postanowienia prawne, trzeba dokładniej poznać różne aspekty dostępności i lepiej zrozumieć jej potrzebę. Mamy nadzieję, że przytoczone przez nas argumenty oraz treści znajdujące się w materiałach pomocniczych pod odnośnikami choć w pewnym stopniu będą w tym pomocne.